اصول حاکم بر عقد نکاح
عقد نکاح سرآغاز شروع زندگی مشترک بین زن و مرد و تشکیل خانواده و سایر آثار مربوط به آن است. برخلاف تصور عموم که جنبه غیرمالی و معنوی این عقد را برجسته تر میدانند؛ عقد نکاح دارای هر دو جنبه مالی و غیر مالی میباشد. مالی از آن جهت که مرد موظف به پرداخت مهریه به زن و پرداخت نفقه در طول زندگی مشترک میشود و غیرمالی از آن جهت که طبق قانون زن و مرد در زندگی مشترک خویش باید در تشیید مبانی خانوادگی و تربیت فرزندان و حسن معاشرت و سایر امور غیرمالی با یکدیگر همکاری کنند. دراین مقاله لیولند به بررسی اصول حاکم بر عقد نکاح و انواع و شرایط , و مسائل حقوقی آن میپردازد. با ما همراه باشید.
انواع عقد نکاح
این عقد به دو صورت موقت و دائم است. که البته عقد نکاح موقت فقط میان فقهای امامیه با عنوان (Islamic marriage contract) به رسمیت شناخته شده است و فقهای سایر مذاهب آن را به رسمیت نمیشناسند. مسلما قواعد مربوط به نکاح دائم با موقت متفاوت است. هدف از عقد نکاح موقت عموما تمتع جنسی شناخته میشود و در این عقد ذکر مدت و مهریه ضروری است و اگر مدت عقد ذکر نشود عقد باطل میباشد. اما هدف از نکاح دائم «ایجاد علقه زوجیت» میباشد و به همین دلیل آثار و قواعد مربوط به آن نیز متفاوت میباشد. یکی از تفاوت های عقد نکاح دائم و موقت در شیوه انحلال آنها میباشد. عقد نکاح دائم میتواند فسخ یا منسفخ شود یا از طریق جاری شدن صیغه طلاق خاتمه یابد. اما عقد نکاح موقت با بذل مدت و یا اتمام مدت عقد است که خاتمه مییابد. به عبارت دیگر طلاق و قواعد مربوط به آن منحصرا مربوط به عقد نکاح دائم است و در نکاح موقت راه ندارد.
شرایط و قواعد مربوط به عقد نکاح
- هنگام جاری شدن عقد نکاح وجود دو شاهد دارای اهلیت ضروی است
- عقد نکاح باید بین یک زن و یک مرد جاری شود. طبق قانون و فقه اسلامی متفاوت بودن جنسیت یکی از اساسی ترین شروط صحت عقد نکاح میباشد. نتیجه آنکه ازدواج میان همجنس در قانون ایران و فقه اسلامی پذیرفته شده نیست
- زن و مردی که قصد تشکیل زندگی مشترک و جای کردن صیغه نکاح بین خود را دارند باید دارای اهلیت باشند. یعنی باید هنگام جاری شدن عقد، دارای بلوغ و سن مشخصی که در قانون حداقل سن قانونی برای مجاز بودن به ازدواج تعیین شده است، باشند. باید مختار و عاقل نیز باشند. به این ترتیب عقد نکاح صغیر بدون رعایت موارد قانونی و مجبور و مجنون صحیح نمی باشد
- طرفین عقد نکاح باید نسبت به جاری شدن صیغه نکاح رضا داشته باشند. به این ترتیب اکراه در عقد نکاح به صحت آن خدشه وارد میکند
- وجود حرمت بین زوج و زوجه چه به صورت موقت چه دائم مانع صحت عقد نکاح میشود. مواردی که در آن میان زن و مرد حرمت دائمی و موقت ایجاد میشود در قانون مدنی و فقه اسلامی احصاء شده است
شروط ضمن عقد نکاح
درست است که در ابتدای ازدواج زن و مرد به طور معمول به خاتمه یافتن آن فکر نمیکنند. اما متاسفانه طبق آمار و واقعیات جامعه امروزه بسیاری از ازدواج ها به طلاق منجر میشود. درست است که شاید خوشایند نباشد که در ابتدای شکل گیری کانون خانواده صحبت بر سر شرایط و حق طلاق و سایر موارد باشد اما تجربه ثابت کرده است که عدم توافق و مذاکره در این خصوص منجر به اتفاقات به مراتب تلخ تری خواهد شد. در اینجا به چند مورد از شروط ضمن عقد نکاح اشاره میشود که بهتر است زوج و زوجه قبل از جاری شدن صیغه نکاح با این شروط و آثاری که میتوانند داشته باشند آشنا شوند. طبق قانون مدنی طلاق به دست مرد میباشد و مطابق با قاعده فقهی «الطلاق بید من اخذ بالساق» مرد میتواند هر زمان اراده کند با ارائه درخواست خود به دادگاه تقاضای طلاق نماید و نیازی به ارائه دلیل نمیباشد و عدم رضایت زوجه نیز تاثیری در این امر ندارد. اما از آن طرف اختیار زن برای جدایی و طلاق هنگامی که مرد راضی به آن نیست محدود بوده است و تنها تحت شرایط خاصی زوجه میتواند بدون رضایت زوج خود را مطلقه کند که یکی از این موارد لحاظ کردن حق طلاق یا طلاق توافقی برای زوجه در صورت رخ دادن یکی از شروط ضمن عقد میباشد که عبارتند از:
اگر زوج به مدت 6 ماه یا بیشتر به زن نفقه پرداخت نکند | ||
اگر مرد سوءمعاشرت و یا رفتار بد غیر قابل تحملی با زن و فرزندان خود داشته باشد | ||
اگر مرد مبتلا به بیماری خطرناک غیرقابل درمانی باشد که سلامتی زن را به خطر میاندازد | ||
جنون مرد در مواردی که منجر به فسخ نکاح نمیشود | ||
اشتغال مرد به شغلی که منافی مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد | ||
اگر مرد با حکم قطعی محکوم به 5 سال حبس یا بیشتر شود | ||
اعتیاد مرد در حدی که اساس زندگی مشترک و سلامت روانی و جسمی زن و فرزندان صدمه وارد کند | ||
ترک خانواده توسط زوج و یا غیبت یکسره وی به مدت شش ماه یا بیشتر | ||
ناباروری مرد و عدم توانایی فرزندآوری وی بعد از گذر 5 سال از زندگی مشترک | ||
مفقود الاثری مرد و پیدا نشدن او شش ماه بعد از مراجعه زن به دادگاه | ||
ازدواج مجدد مرد بدون رضایت و اجازه زن | ||
ارتکاب جرم توسط مرد و محکومیت او به مجازاتی که مخالف شئون و حیثیت زن باشد |
آثار عقد نکاح
مهم ترین اثر مالی عقد نکاح مهریه و نفقه میباشد. با عقد نکاح مرد موظف به پرداخت نفقه میباشد. پرداخت مهریه نیز به هنگام عقد موقت الزامی است و به هنگام عقد دائم ضرورتی ندارد
با عقد نکاح زن و مرد موظف به رعایت وظایف و تکالیف خود میباشند که این وظایف عبارتند از حسن معاشرت, معاونت در حفظ مبانی خانواده و …
سخن پایانی
با توجه به شروط ذکر شده در مقاله و تمامی شروطی که به صورت تایپ شده از قبل در عقدنامه های نکاح وجود دارند. زن و مرد میتوانند هر شرط دیگری که مخالف مقتضای ذات عقد نکاح نباشد مانند حق تحصیل، حق اشتغال و حق خروج از کشور زن و یا دیگر شروط را در ضمن عقد نکاح درج کنند. همانطور که قبلا بیان شد مقتضای ذات عقد نکاح ایجاد علقه زوجیت میباشد و هر شرطی که مانع ایجاد علقه زوجیت شود، درج آن در عقدنامه نکاح صحیح نمیباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با لیولند تماس گرفته و از راهنمایی های مشاوران کارآزموده آن بهره ببرید.
مشاوره عقد نکاح
جواب تمامی سوالات خود در مورد اصول حاکم بر عقد نکاح را در سریعترین زمان ممکن از کارشناسان لیولند دریافت کنید