شرکت تعاونی

مفهوم اساسی شرکت تعاونی

شرکت های تعاونی (cooperative)، کمک شایانی در راستای اقتصاد کشور و همینطور حمایت از اقشار کم درآمد می‌کنند و به همین دلیل قوانین مربوط به آن، طوری تنظیم شده است که دولت نظارت بیشتری بر روی آن اعمال کند. وزارت تعاون نیز به همین منظور ایجاد شده است.
باید توجه داشته باشیم که به دلیل همین نقش حمایتی که شرکت های تعاونی ایفا می‌کنند، به آن ها امتیازات و معافیت هایی نیز تعلق می‌گیرد؛ مثل: واگذاری اموال دولتی با تسهیلات خاص، امکان اخذ وام بدون بهره یا با بهره کم و…
در شرکت تعاونی، سرمایه ی شرکت به قطعات مساوی به نام سهم تقسیم می‌شود و این سهام با نام می‌باشد. همچنین مسئولیت شرکا مانند شرکای شرکت سهامی است؛ یعنی فقط به میزان سهامشان مسئول تأدیه دیون شرکت می‌باشند.
در شرکت تعاونی مانند شرکت سهامی، لازم نیست که موضوع فعالیت شرکت در شمار اعمال تجاری باشد. این شرکت ها، در هر صورت تاجر می‌باشند. بهتر است بدانیم که برای شرکت های تعاونی حداقل سرمایه ای تعیین نشده است.
شیوه ی تصمیم گیری در شرکت های تعاونی، رأی اکثریت است. منظور از اکثریت در این جا اکثریت عددی است نه اکثریت سرمایه ای. نقل و انتقال در اینگونه شرکت ها بسیار آسان است و منوط به موافقت شخص خاصی نیست. لازم به ذکر است که هر شریک در شرکت تعاونی، فقط دارای یک رأی می‌باشد.

اقسام شرکت تعاونی

ما 4 نوع شرکت تعاونی داریم:
1- تعاونی تولید: این نوع شرکت بین عده ای از پیشه وران ایجاد می‌شود و شریکان مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء استفاده می‌کنند.
2- تعاونی مصرف(توزیع): هدف این گونه شرکت ها، فروش اجناس است که برای استفاده در زندگی، لازم می‌باشند و همچنین تقسیم ضرر و نفع بین شرکا به نسبت خرید هرکدام.
3- تعاونی سهامی عام: نوعی از شرکا سهامی عام است که با رعایت قانون تجارت و محدودیت های گفته شده در قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی ایجاد شده باشد.
4- تعاونی فراگیر ملی: نوعی تعاونی سهامی عام یا تعاونی متعارف است که برای فقر زدایی از سه دهک پایین درآمدی ایجاد می‌شود.

شرایط عضویت در شرکت تعاونی

برای کشف شرایط عضویت در تعاونی ها، باید به ماده ی 9 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنیم.
طبق این ماده، تابعیت جمهوری اسلامی ایران، عدم ممنوعیت قانونی و حجر، خرید حداقل سهام تعیین شده در اساس نامه، درخواست کتبی عضویت و تعهد به رعایت مقرّرات اساسنامه تعاونی و عدم عضویت در تعاونی مشابه از شرایط عضویت در تعاونی ها می‌باشد.

خروج از شرکت تعاونی

باید توجه داشته باشیم که خروج از شرکت تعاونی نیاز به ثبت در اداره ثبت شرکت ها و تصویب سایر اعضاء ندارند. اگر خروج عضوی باعث ایجاد ضرر برای تعاونی شود، آن شخص ملزم است که خسارت وارد شده را جبران کند.
ارزش اسمی سهام شخصی که از شرکت تعاونی خارج می‌شود، باید حداکثر ظرف یک سال از تاریخ خروج وی، به صورت نقدی پرداخت شود.
نکته ی قابل توجه دیگر این است که تا زمانی که ارزش اسمی سهم به عضوی که از شرکت تعاونی خارج شده، پرداخت نشده باشد، آن شخص استحقاق دریافت سود سهام خود را دارد.

زمان تشکیل شرکت تعاونی

شرکت تعاونی زمانی تشکیل می‌شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تأدیه شده باشد و اگر آن سرمایه به صورت غیر نقدی و جنسی باشد، تقویم و تسلیم شده باشد.

شرکت تعاونی چه زمانی واجد شخصیت حقوقی می شود؟

شرکت تعاونی، زمانی که در مرجع ثبت شرکت ها به ثبت برسد، دارای شخصیت حقوقی می‌شود و طبق ماده ی 51 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، ثبت شرکت تعاونی منوط به ارائه مجوز وزارت تعاون می‌باشد.